Sociale cohesie

Breek uit je open jeugdwerkinitiatief en onderzoek welke rol je kan opnemen in je buurt of gemeente. Vertrek daarbij vanuit de publieke ruimte, want dat is de ideale plek om te experimenteren. Het is een plek waar mensen met verschillende achtergronden en identiteiten elkaar treffen en ontmoeten in diversiteit. Soms ontstaan er confrontatie en conflict, soms zijn er ook solidariteit, samenhorigheid en nieuwe initiatieven die van onderuit groeien.

Voor je daaraan kan beginnen, moet je natuurlijk contacten leggen. Ga de straat op. Maak afspraken met de omliggende organisaties. Schuw geen ‘te grote’ of ‘te kleine’ organisaties en praat óók met de groenteboer. Toon daarbij je sterktes en zwaktes.Zoek naar raakvlakken en een gezamenlijke nood waar jullie samen een experiment rond kunnen opstarten.

De kansen liggen voor het grijpen als je goed kijkt.De bib zou je infrastructurele partner kunnen worden en ook schoolgebouwen die leegstaan na de schooluren bieden heel wat mogelijkheden. De lokale groenteboer heeft misschien nog een lap grond waar hij niks meer mee kan en waar jullie samen een buurttuin kunnen starten. De erfgoedcel van je buurt of gemeente wil misschien nieuw leven blazen in hun jaarlijkse erfgoeddag. In een kelder in de buurt spelen elke week enkele jongeren Dungeons & Dragons, wie weet willen zij hun spel wel openstellen voor andere jongeren? De breiende oma's kunnen samen met de hipsters uit het jeugdhuis sjaals breien en voor alle vrijwilligers een gepersonaliseerde sjaal borduren. Het cultuurcentrum wil starten met een undergroundprogramma, maar het concept past niet in hun grote zaal. Misschien wel in jullie instuif?

Kies je voor enkele korte samenwerkingen of een duurzame samenwerking? Ga je vooral actief aan de slag of wil je eerder discussie opwekken? Sociale cohesie kan veel vormen aannemen, maar je houdt maar beter rekening met de volgende dingen:

• respect voor het tempo van je doelgroep(en);

• een evenwaardige samenwerking met je verschillende partners;

• kwaliteitsvolle begeleiding;

• draagvlak in en rond je organisatie, bijvoorbeeld via een projectstuurgroep.

Een open jeugdwerkinitiatief met een gesubsidieerd bovenlokaal project heeft als extra troef een projectmedewerker in huis. Die kan zich verdiepen in de sociale cohesie tussen je jongeren en de buurt.

Heeft jouw jeugdhuis geen projectmiddelen ontvangen, maar wil je toch aan de slag? Neem dan even contact op met Formaat of ga op zoek naar één van de open jeugdwerkinitiatieven in je buurt. Die initiatieven zijn vaak op zoek naar partners. Wie weet kom je zo tot je eerste samenwerking!

• Maak voor jezelf uit naar wat voor samenwerkingen je op zoek bent. Waar liggen er kansen voor jullie? Welke nodigen hebben jullie, wie kan je helpen om die in te vullen en wat kan jij voor hen doen?

• Maak een kaart op van je wijk. Wie woont waar? Welke organisaties zijn er in de buurt? Wat doen ze?

• Ga de straat op en leg persoonlijke contacten. Schrijf een opsporingsbericht uit voor partners. Nodig jezelf overal uit op de koffie.

• Streef altijd naar een evenwaardige samenwerkingen waar beide partijen evenveel in investeren als ze eruit kunnen halen. Heb je hulp nodig? Neem contact op met Formaat.

Ziehier een greep uit de open jeugdwerkinitiatieven in Vlaanderen en Brussel. Dit zijn gevarieerde voorbeelden om je een notie te geven van wat allemaal kan binnen de projecten sociale cohesie. Let wel, veel van die projecten zetten niet alleen in op sociale cohesie. Je zal dus hier en daar overlap zien met artistieke expressie en/of ondernemerszin.

Antwerpen: Jeugdcentrum Vizit

“In en rond Wilrijk barst het van het creatief talent. We zetten dat graag in de schijnwerpers tijdens Immo BaIT. Jongeren kunnen hun werk daarvoor insturen en wij drukken dat af op kanaalplaten. We plaatsen die in de voortuinen zoals je een immo-bord zou plaatsen. Daarnaast werken jongeren uit het graffiti-traject van BIT samen met een professional aan een werk dat ze op een pilaar onder de A12 zullen spuiten.

De tentoonstelling zal een feestelijke opening hebben met mobiele muziek en mobiele workshops. Daar zouden we ook de Zeefdrukfiets uittesten, later willen we er ook de andere pleintjes mee opgaan. Nadien loopt de tentoonstelling nog een week met als afsluiter de Paasbar van JC Vizit.

De bedoeling van heel het project is om jongeren een toonkans te geven en daarbij de buurt te betrekken.”

Brussel en Vlaams-Brabant: JH Sojo

“Onder de noemer Prutscafé bieden we iedere woensdag laagdrempelige activiteiten voor jongeren tussen 12 en 18 jaar. Zo spelen we in op de uitdaging om jongeren, die nog zoekend zijn in hun vrijetijdsbesteding, naar het jeugdwerk toe te leiden en hen daarin in te bedden.

In eerste instantie creëren we met het project een vaste ontmoetingsplaats, bouwen we aan een vriendschapsnetwerk en geven we nieuwkomers een actieve plaats in het jeugdwerk. We werken dan ook actief aan groepsvorming. We focussen vooral op jongeren die een OKAN-traject (Onthaalklas voor Anderstalige Nieuwkomers) volgen of gevolgd hebben én hun vrienden. Daarvoor werken we samen met de OKAN-werking van Stad Leuven.

In tweede instantie geven we samen met de jongeren het aanbod vorm en breiden we het uit zodat het beantwoordt aan hun noden. Sinds september 2020 openen we op vrijdagmiddag na school een instuif, waar vooral het samenkomen centraal staat.

Of Alfa: ”Op vlak van sociale cohesie wil Jeugdhuis Alfa een doel een bindmiddel te zijn tussen verschillende generaties in de gemeente. Daarom hebben wij in 2019, in samenwerking met gemeente Brakel, een speelpleinwerking opgestart. Zowel kinderen, animatoren, jongeren van het jeugdhuis als ouders komen op deze manier in contact met elkaar. Daarnaast zorgt de speelpleinwerking ervoor dat jongeren van het jeugdhuis naar het speelplein trekken en omgekeerd. Het jeugdhuis wordt op die manier een plaats waar mensen van verschillende generaties, met verschillende achtergronden en interesses, zich verbonden kunnen voelen. Verbonden met het jeugdhuis én met elkaar.”

Limburg:

Oost-Vlaanderen: Vagevuur

“Als jeugdwerking zetten we bewust in op outreachend werken om zo ook jongeren te bereiken die minder voorkomen in de jeugdwerk statistieken. Dat gaat verder dan vrije tijd, we maken ook ruimte voor levensbrede vragen en welzijnsvragen. In onze ervaring is die aanpak noodzakelijk om ook de meest kwetsbare groepen te kunnen bereiken. Enerzijds zorgt dat voor een heel sterke verbondenheid, anderzijds geven we jongeren het gevoel dat er naar hen omgekeken wordt, dat ze meetellen. Dat is een heel belangrijke voorwaarde voor maatschappelijke betrokkenheid.

Deze manier van werken zorgt ervoor dat onze organisatie heel diverse doelgroepen bereikt: OKAN-jongeren, buso-jongeren, meisjes met een migratieachtergrond, maar ook het ‘traditionele’ jeugdhuispubliek uit de middenklasse…. Zo kunnen we linken leggen tussen groepen jongeren die anders weinig of geen contact hebben met elkaar. Hun leefwereld wordt daar breder van.

Terwijl we jongeren verbinden, betrekken we ook de buurt bij onze werking door infobrieven rond te dragen en deur aan deur gesprekken te doen, door burencafés te organiseren en door een zomerbar.”

West-Vlaanderen: VJOC De Kim

“Als het gaat over sociale cohesie, is de belangrijkste troef van VJOC De Kim onze containerbar! Die containerbar plaatsen wij op verschillende hangplaatsen in het centrum van Oostende, zoals De Drie Gapers… We leren de jongeren kennen in hun leefomgeving en gaan met hun ideeën, dromen en talenten aan de slag.

Enkele projecten die we al hebben verwezenlijkt zijn onder andere de BMX-contest, het kunstproject aan de gaanderijen (Gorilla Invasion) en het opstarten van een fotocollectief. Wanneer corona het weer toelaat, hebben wij heel wat activiteiten op de planning staan. De BMX’ers hadden graag een street jam georganiseerd terwijl de jongeren van het fotocollectief hun eigen expo willen organiseren.

We willen niet enkel de jongeren betrekken die in onze doelgroep zitten, maar elke inwoner van het centrum. Daarvoor staat onze projectmedewerker in nauw contact met de buurtwelzijnswerker van stad Oostende.”