Open jeugdwerk (jeugdhuizen, jeugdcentra, jongerenontmoetingscentra...) heeft een bijzonder moeilijke periode achter de rug en zal de komende periode nog lastige tijden kennen. De gevolgen van corona en de bijkomende maatregelen waren en zijn ernstig. Dat bleek onder andere uit ons tweejarig onderzoek naar de impact van corona op open jeugdwerk. Daar komt nu de immense stijging van energiekosten bij. De winter is nog niet eens begonnen...
Open jeugdwerk kijkt nu vooral naar het lokaal bestuur om hen te ondersteunen zodat zij deze opeenvolgende crisissen kunnen overleven. Het lokaal bestuur is dé partner bij uitstek voor die lokale werkingen tijdens deze zware periode. Hoewel ongeveer 57% van de organisaties de energiekosten deels of volledig betaald zien door de lokale overheid, zijn er helaas heel wat jeugdorganisaties die zelf instaan voor de energiekosten. Vooral zij zien de financiële druk toenemen. (Formaat pleit voor een basistoelage die de vaste kosten dekt, daarover lees je hier meer). We willen vanuit Formaat de hand uitreiken naar lokale besturen om samen naar oplossingen te zoeken om hún open jeugdwerk te ondersteunen. Enkel zo kunnen zij deze winter hun maatschappelijke meerwaarde vervullen.
Wees nabij – nabijheid creëert samenwerking, afstand creëert frustratie
In ons onderzoek naar de impact van de coronacrisis bleek het al: hoe dichter je als lokaal bestuur (ambtenaren én politici) bij het initiatief staat, hoe beter je hen kan ondersteunen. Zo weet je welke noden er precies zijn, welke vragen er eigenlijk echt leven. Dan pas kan je echt op maat werken. De impact van stijgende (energie)kosten is immers niet voor elke vereniging even groot.
Door dicht bij je initiatieven te staan, weet je ook sneller welke er echt in de problemen dreigen te komen. En is er voldoende wederzijds vertrouwen om samen rond de tafel te zitten en oplossingen te bedenken.
- Ga (regelmatig) langs in het jeugdhuis, bel met de vrijwilligers van het jeugdcentrum en spreek met de bezoekers van het jongerenontmoetingscentrum.
- Breng je schepen of burgemeester dichter bij de initiatieven die je ondersteunt. Daardoor voelen de jongeren zich meer gewaardeerd en ervaart je schepen uit eerste hand wat er in de werking leeft.
Waardeer – erkenning en waardering is even belangrijk als financiële ondersteuning
Ondersteuning vanuit het lokaal bestuur kan op heel veel manieren: via subsidies, het aanbieden van gratis/goedkope infrastructuur, het goedkoop of gratis gebruik maken van materiaal... Maar minstens even belangrijk – en expliciet benoemd door het open jeugdwerk – is erkenning en waardering voor al het straffe werk dat ze dag in dag uit verzetten. Jongeren die initiatief nemen om voor andere jongeren een werking uit te bouwen, al dan niet ondersteund door een team van beroepskrachten, het is een van de meest waardevolle hoekstenen van onze samenleving. Toch wordt het nog te vaak als vanzelfsprekend beschouwd.
- Open jeugdwerk erkennen en waarderen kan op heel veel verschillende manieren: Zet hen letterlijk in de bloemetjes, organiseer een online campagne om hen te bedanken, ga langs en spreek je appreciatie face-to-face uit, betrek hen bij het uitwerken van oplossingen voor de stijgende kosten, behandel hen als een evenwaardige gesprekspartner...
Informeer – geef informatie over de stijgende energiekosten
Het is niet altijd eenvoudig om na te gaan bij wie je bent aangesloten voor je gas en elektriciteit, om te weten te komen waarvoor je eigenlijk betaalt, laat staan om te becijferen hoe groot de stijging van de kosten zal zijn.
- Informeer initiatieven over de stijgende (energie)kosten
- Informeer hen hoe ze hun kosten kunnen becijferen
- Informeer hen over eventuele ondersteuningsmechanismes (zie volgende)
Ondersteun – help open jeugdwerk in hun zoektocht naar besparingen én het vinden van extra inkomsten
In dit artikel geven we heel wat tips aan werkingen om besparende maatregelen te nemen én om extra inkomsten te zoeken. Ook vanuit het lokaal bestuur kan je hen daarbij ondersteunen.
Onderzoek:
Check hoe je initiatieven de energiekosten betalen. Volledig door de gemeente? Volledig door het initiatief? Een vaste forfaitkost? Een percentage van de kost?
- Worden de kosten doorgerekend aan het open jeugdwerkinitiatief, zorg dan dat dit gebeurt aan het laagste tarief
- Worden de kosten betaald door de gemeente, maak de organisatie dan bewust van de gestegen kosten
- Heeft de werking een eigen contract met een energieleverancier, maak hen dan bewust van de stijgende prijzen en ondersteun hen bij het zoeken naar een goed energiecontract
Verlaag de uitgaven:
- Sensibiliseer initiatieven om verantwoord om te gaan met energie en stimuleer hen om extra zuinig te zijn.
- Breng jeugdwerkinitiatieven samen, zo kunnen ze elkaar versterken en/of samenwerken.
Deel de uitgaven:
- Organiseer een groepsaankoop van iets waar iedereen nood aan heeft
- Sluit een “warme-ruimte-convenant" met het jeugdwerk waarin je afspraken maakt over het openblijven van jeugdwerkinitiatieven tijdens de energiecrisis. Dat betekent wel dat je als gemeente mogelijks zelf financieel moet bijspringen om het verschil in energieprijzen te dragen of moet inzetten op het vinden van partners die binnen zo’n warme ruimte de kosten kunnen delen.
- Stimuleer gedeeld ruimtegebruik bij jeugdwerkinitiatieven en organisaties met een gelijkaardig doel. Zo kunnen beide organisaties besparen op energiekosten, zonder te moeten inleveren op hun kernactiviteiten.
Verhoog de inkomsten:
- Indexeer de werkingsmiddelen en zéker de persoonsmiddelen die de open jeugdwerkinitiatieven krijgen. Personeelssubsidies indexeren is de fairste manier om stijgende inflatiekosten op te vangen (personeelskosten zijn vaak de grootste hap uitgaves voor geprofessionaliseerde initiatieven). Wanneer de kosten door inflatie en energiecrisis stijgen en de inkomsten door niet-indexering gelijk blijven, ben je de facto aan het besparen op jeugdwerk.
- Bekijk samen of de prijzen moeten worden verhoogd (van consumpties, van activiteiten...), maar hou er wel rekening mee dat een democratisch prijzenbeleid een van de sterktes is van open jeugdwerk.
- Laat initiatieven extra inkomsten vergaren door te helpen op een evenement van de gemeente
- Onderzoek samen of er andere inkomsten mogelijk zijn: korting op materialen, donaties (van materiaal of geld), een inzamelactie, een evenement voor de buurt...
Verlaag je vereisten:
In extreme gevallen kan er gekozen worden om de deuren – tijdelijk – te sluiten. Bijvoorbeeld als er gehuurd wordt op de particuliere markt, de energiekosten volledig door de vereniging worden gedragen, een tussenkomst vanuit de gemeente absoluut niet mogelijk is en de financiële toestand van de vereniging heel ongezond is.
Wees realistisch in wat je aan minima verwacht van werkingen die moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen.
Investeer – denk aan de toekomst: op korte termijn investeren is op lange termijn besparen
Vele werkingen zitten te vaak in brakke, verouderde infrastructuur. Het is aangeraden om die infrastructuur op te waarderen en te investeren in energie-efficiëntie. Investeer waar het kan, dat levert op de lange termijn (financieel) voordeel op.
De initiatieven worden vaak geresponsabiliseerd om energiekosten te drukken. Bijvoorbeeld door de energiekosten slechts gedeeltelijk terug te betalen en hen zo aan te zetten om energiezuinig te zijn. De meeste werkingen zijn echter geen eigenaar van hun gebouw en kunnen daarom geen energiebesparende investeringen doen...
Dat zorgt voor een vicieuze cirkel: om een deel van het energieverbruik te betalen moeten ze zelf inkomsten genereren en dat betekent meer openingsuren en activiteiten, maar dat zorgt dan weer voor extra (energie)kosten.
- De Ambrassade bundelde hier alle infrastructuursubsidies en renteloze leningen waar je een beroep op kan doen: Bovenlokale infrastructuursubsidies | De Ambrassade.
- PULSE biedt gratis hulp bij de omschakeling naar een energie-efficiënt lokaal via een energiecoaching of zelfs een energiescan: Energiescan 2022 — Pulse Transitienetwerk (pulsenetwerk.be)
- Zorg voor een extra (financiële) stimulans voor verenigingen die in hun lokalen investeringen willen doen.
- Pulse creëerde een checklist om na te gaan hoe energiezuinig je infrastructuur momenteel is. Neem deze checklist erbij en bekijk samen met de werking(en) waar de pijnpunten liggen.
Want open jeugdwerk is het waard!
Open jeugdwerk biedt een warme ruimte aan jongeren, in de ruime zin van het woord. Het is een plek waar jongeren tot rust komen, een netwerk opbouwen, competenties ontwikkelen, hun talenten ontdekken, leren samenwerken... Ook een ruimte waar jongeren zich letterlijk kunnen verwarmen wanneer dit thuis moeilijker ligt. Het is daarom belangrijk dat jeugdwerkingen hun activiteiten deze winter kunnen verderzetten, zonder dat ze daarbij torenhoge schulden opbouwen.
Tijdens de coronacrisis stelden we het belang van open jeugdwerkinitiatieven in de leefwereld van jongeren zeer duidelijk vast. In het onderzoek “Waar waren we gebleven” van Formaat tijdens en na corona werd door 67% van de respondenten aangegeven dat het jeugdhuis een plek is waar mentaal welzijn bespreekbaar is. Veel initiatieven vinden dat ze meer erkenning verdienen voor hun positieve impact op jongerenwelzijn. We roepen op om hier oog voor te hebben in de aanpak van de energiecrisis.
Wij rekenen erop dat lokale besturen een deel van de extra middelen die worden voorzien door minister Somers zullen inzetten om open jeugdwerk te blijven ondersteunen.
📸 Adel Setta
