De arbeidsovereenkomst is de basis van een goede samenwerking tussen jou als werkgever en je werknemer. In dit document staan de belangrijkste afspraken: over het loon, de werkuren, de taken en de plek waar iemand werkt. De overeenkomst maakt duidelijk dat jij als werkgever verantwoordelijk bent voor de werknemer, en dat die in ruil voor loon werkt onder de leiding van het bestuur. Er bestaan verschillende soorten arbeidsovereenkomsten, met elk hun eigen regels en afspraken. In dit artikel lees je welke vormen er zijn en wat ze betekenen.
Kies het juiste type arbeidsovereenkomst
Wanneer je iemand gaat aanwerven, beslis je ook welk type arbeidsovereenkomst je aanbiedt. Dat is belangrijk, want elke overeenkomst heeft zijn eigen regels en gevolgen. De gemaakte afspraken hierover neem je altijd op in de arbeidsovereenkomst. Vergeet ook niet dat het bestuur de eindverantwoordelijke is voor elke aanwerving. Meestal wordt die op de arbeidsovereenkomst vertegenwoordigd door de voorzitter van de werking.
Soorten arbeidsovereenkomsten
Deeltijdse versus voltijdse arbeid
Bij deeltijds werk werkt de werknemer minder uren dan voltijds, volgens een vast of variabel uurrooster. Je moet de overeenkomst altijd schriftelijk afsluiten, met vermelding van de deeltijdse regeling en het rooster (of een verwijzing naar het arbeidsreglement). Een duidelijke planning voorkomt misverstanden en zorgt ervoor dat je aan alle wettelijke verplichtingen voldoet.
Soorten overeenkomsten
Deze overeenkomst is de standaardvorm. Er is geen einddatum afgesproken: de samenwerking loopt zolang werkgever en werknemer dat willen. Je kan het contract opzeggen, bijvoorbeeld met een opzegtermijn of een vergoeding. Deze vorm geeft ook meer stabiliteit in je werking en is ideaal voor vaste functies.
Hierin leg je de start- en einddatum van de samenwerking vast. De overeenkomst eindigt automatisch op de afgesproken datum, zonder opzegtermijn of vergoeding.
Let wel op: je mag zo’n overeenkomst enkel in de eerste helft van de looptijd vroegtijdig stopzetten met een korte opzeg. Daarna kan dat enkel met een vergoeding of in onderling akkoord. Je kan deze overeenkomst gebruiken voor tijdelijke opdrachten of projecten. Wees voorzichtig met opeenvolgende tijdelijke overeenkomsten, want die kunnen worden gezien als één overeenkomst van onbepaalde duur. Vraag hiervoor advies aan Sociare, je sociaal secretariaat of Formaat.
Deze vorm gebruik je wanneer iemand wordt aangenomen voor één afgebakende opdracht, bijvoorbeeld voor het ontwerpen van een nieuwe huisstijl of de herwerking van een beleidsplan. Het werk moet in de overeenkomst heel precies omschreven zijn, anders geldt het als een overeenkomst van onbepaalde duur. De overeenkomst eindigt wanneer het werk klaar is. In het open jeugdwerk is dit type eerder zeldzaam. Vaak is het veiliger om een overeenkomst van bepaalde duur te gebruiken.
Een vervangingsovereenkomst gebruik je wanneer een werknemer tijdelijk afwezig is, bijvoorbeeld wegens ziekte, ouderschapsverlof of tijdskrediet. De overeenkomst moet schriftelijk zijn en vermelden wie vervangen wordt en waarom. Je kan kiezen voor een overeenkomst van bepaalde of onbepaalde duur. Omdat vaak niet duidelijk is wanneer iemand precies terugkeert, kiest men in de praktijk meestal voor een vervangingsovereenkomst van onbepaalde duur. Je kan dan opnemen dat het automatisch stopt wanneer de vaste werknemer terugkeert.
Wat moet er allemaal in zo’n overeenkomst
Een arbeidsovereenkomst legt de belangrijkste afspraken tussen werkgever en werknemer vast. Deze punten mogen zeker niet ontbreken:
- Plaats van tewerkstelling
Vermeld waar de werknemer werkt. Je mag opnemen dat deze plaats kan wijzigen binnen een redelijke afstand, maar hou het haalbaar. - Duur van de overeenkomst
Bepaal of het om een overeenkomst van bepaalde of onbepaalde duur gaat. Een maximumduur mag enkel in uitzonderlijke gevallen. - Loon
Noteer het brutoloon op het moment van ondertekening. Extra’s zoals maaltijdcheques of andere voordelen vermeld je beter in een aparte nota of policy.. - Arbeidsduur en werkrooster
Vermeld bij deeltijdse contracten altijd het werkrooster. Bij variabele roosters moet je tijdig communiceren. - Informatieplicht
Bezorg vóór de eerste werkdag alle basisinformatie over de tewerkstelling, bijvoorbeeld via het arbeidsreglement of een afsprakennota. - Andere afspraken
Noteer specifieke afspraken (zoals extra verlof) duidelijk in de overeenkomst of in een bijlage.
Andere soorten van overeenkomsten
Studentenovereenkomst
Een studentenovereenkomst is een gewone arbeidsovereenkomst van bepaalde duur, maar met aangepaste regels. Ze is bedoeld voor wie ingeschreven is in een onderwijsinstelling en een volledig leerplan volgt. De overeenkomst moet altijd schriftelijk zijn en de verplichte vermeldingen bevatten, zoals de begin- en einddatum, het loon en de werkuren.
Studenten mogen slechts een beperkt aantal uren per kalenderjaar werken met een voordelig statuut. Dit maakt studentenwerk ideaal voor zomeractiviteiten, evenementen of tijdelijke ondersteuning binnen je werking.
Artikel 17 of verengingswerk
Naast klassieke arbeidsovereenkomsten kan je in het open jeugdwerk ook gebruik maken van Artikel 17, beter bekend als verenigingswerk. Dit laat je toe om mensen tijdelijk in te zetten voor taken zoals animatie, begeleiding of logistieke ondersteuning tijdens activiteiten of evenementen. Het is een eenvoudige en voordelige formule, zonder dat je een volwaardige arbeidsovereenkomst moet afsluiten.
Er geldt een beperking in het aantal uren en de persoon mag het afgelopen jaar geen werknemer zijn geweest bij jouw werking. Elke tewerkstelling moet correct worden aangemeld via Dimona.
Tot slot
Een goede arbeidsovereenkomst vormt het begin van een duidelijke en eerlijke samenwerking. Neem de tijd om de juiste overeenkomst te kiezen, maak heldere afspraken en leg alles schriftelijk vast. Zo vermijd je misverstanden en weet iedereen waar die aan toe is. Heb je nog twijfels of vragen? Formaat en Sociare helpen je graag verder met modeldocumenten, advies en voorbeelden.
