In België is het open jeugdwerk uniek. Het is niet alleen voor jongeren, maar ook door jongeren. Ze bedenken en organiseren hun eigen activiteiten, vaak volledig op vrijwillige basis. In veel andere landen gebeurt jeugdwerk vooral door professionals. Bij ons nemen jongeren zelf het initiatief. Ze creëren kansen en verbondenheid in hun buurt, hun stad en daarbuiten. Dat is iets om als samenleving trots op te zijn.
Veel open jeugdwerkingen draaien volledig op vrijwilligers. Sommige worden ondersteund door de lokale overheid, andere stellen zelf personeel aan. Dat zorgt voor een bijzondere dynamiek. Vrijwilligers leiden de werking, terwijl beroepskrachten hen ondersteunen. Dat brengt soms uitdagingen met zich mee, maar vooral veel kansen. Kansen om te groeien als individu, als groep en als organisatie. Je leert bij, ontwikkelt nieuwe vaardigheden en bouwt samen aan sterk en eigentijds open jeugdwerk.
Vrijwilliger én werkgever
Als vrijwilliger kan je ook werkgever worden. Dat is niet altijd gemakkelijk. Er komt heel wat bij kijken: administratie, opvolging, duidelijke afspraken maken. Soms ben je jonger of minder ervaren dan de beroepskracht die je aanstuurt. Dat voelt best spannend. Tegelijk is het ook een unieke kans om te groeien in leiderschap, communicatie en samenwerking.
Goed om te weten: je hoeft geen expert in personeelsbeleid te zijn om een goede werkgever te worden. Wat telt, is dat je je rol opneemt en openstaat om bij te leren. Er zijn heel wat organisaties, hulpmiddelen en opleidingen die je hierbij kunnen ondersteunen. Dat mag geruststellen.
Verantwoordelijkheid en vertrouwen
Als werkgever draagt het bestuur de eindverantwoordelijkheid voor de werking. Niet je beroepskracht, maar jij en het bestuur zijn altijd juridisch verantwoordelijk voor de organisatie, de veiligheid en de financiën, zelfs als er fouten gebeuren of schade ontstaat. Alleen in enkele specifieke gevallen is de beroepskracht zelf aansprakelijk, bijvoorbeeld bij bedrog, ernstige fouten, herhaalde slordigheden of misdrijven.
Toch hoef je niet alles zelf te controleren. Goed werkgeverschap draait om de juiste balans tussen nabijheid en vertrouwen. Je hoeft je beroepskracht niet voortdurend te controleren. Maar je moet wél weten hoe het met hen gaat, en hoe het werk verloopt. Zo kan je op tijd ondersteunen of bijsturen als dat nodig is.
Een goede opvolging betekent dat je waardering toont, bijstuurt, grenzen aangeeft of extra steun biedt. Tegelijk is het belangrijk dat je beroepskracht voldoende ruimte krijgt om het werk goed te doen, op een manier die past bij de werking én bij het eigen talent.
Bespreek als bestuur hoe jullie de opvolging van de beroepskrachten willen aanpakken: hoeveel vrijheid geef je? Waar liggen de grenzen? En hoe bescherm je de werking zonder alles te veel vast te leggen?
Jij blijft werkgever
In het open jeugdwerk ben je vaak tegelijk doelgroep en verantwoordelijke. Je neemt de leiding over een werking, naast je studies, werk of andere verplichtingen. Een beroepskracht kan heel wat dagelijkse taken opnemen, maar jij blijft als bestuur verantwoordelijk voor het grotere geheel.
Dat vraagt soms een andere houding. Je relatie met een beroepskracht is geen vriendschap, maar een werkrelatie. Jij evalueert, stuurt aan en beslist over de tewerkstelling. Daardoor kan de beroepskracht soms moeite hebben om open te zijn over fouten of problemen. Maak ruimte voor eerlijkheid en wees je bewust van het verschil in positie.
Zelfs als je een coördinator in dienst hebt, blijft het bestuur altijd eindverantwoordelijke. De coördinator kan andere beroepskrachten opvolgen, maar is zelf ook een beroepskracht. Ook hij of zij heeft dus recht op opvolging en ondersteuning.
Je taken als werkgever
Als werkgever zorg je voor een veilige en goede werkomgeving. Dat doe je op drie manieren:
- Je organisatie voldoet aan de wet: je hebt de administratie op orde, betaalt de lonen en sociale bijdragen op tijd.
- Je organisatie houdt rekening met mensen: je streeft doelen na, maar niet ten koste van je beroepskracht.
- Je investeert in een gezonde werkplek: er is aandacht voor welzijn, veiligheid en werkplezier.
Je hoeft dit niet allemaal alleen te doen. Het is goed om met meerdere bestuursleden samen te werken aan het personeelsbeleid. Dat kan in een werkgroep of commissie (eventueel met externe mensen), waar de taken verdeeld zijn op basis van ieders sterkte. Wie kan er goed coachen? Wie is administratief sterk? Wie voert het best gesprekken? Idealiter splits je coaching en evaluatie, zodat je beroepskracht eerlijk kan spreken over uitdagingen zonder angst voor beoordeling.
Hulp is dichtbij
Gelukkig sta je er niet alleen voor en hoef je niet alle kennis zelf in huis te hebben. Er zijn heel wat organisaties die je daarbij kunnen helpen. We sommen ze even op.
Sociaal secretariaat: je sociaal secretariaat kan je loonadministratie opvolgen en kan ook lonen zelf uitbetalen. De bekendste sociale secretariaten zijn SD Worx, Acerta, Liantis en Partena.
Sociare: de werkgeversfederatie van de sociaal-culturele sector. Sociare verdedigt de belangen van de werkgevers en informeert over de specifieke afspraken en regels die gelden voor organisaties in paritaire comités 329.01 en 329.03. Ze bieden ook correcte informatie over aanwerving, contracten, ontslag, subsidies en meer. Als lid van Formaat kan je voordelig aansluiten.
Verso: expert in HR voor de brede non-profitsector. Ze organiseren vormingen op maat voor de sector, vaak tegen een voordelige prijs.
Formaat: Uiteraard! Wij delen onze inhoudelijke expertise en ons netwerk in het open jeugdwerk, en ondersteunen organisaties bij al hun personeelsvragen.
Nog vragen?
Werkgever zijn in het open jeugdwerk is geen eenvoudige opdracht. Maar het is wel een kans om te groeien, als organisatie én als vrijwilliger. Door gewoon al dit artikel te lezen, zet je een stap richting bewust en kwaliteitsvol omgaan met je rol als werkgever.
En vergeet niet, je hoeft het niet perfect te doen en krijgt het nooit honderd procent in orde. Zolang je het maar bewust en met zorg probeert. Je bent dus goed bezig!
Heb je vragen of zit je met een moeilijke situatie? Contacteer ons, we staan klaar om je te helpen!
