Omgaan met conflict

Een 'over de schreef'-beleid

• Duidelijke afspraken
  Over het overschrijden van de grenzen in het jeugdhuis maak je best duidelijke afspraken. Hoe zal je reageren? Wie reageert er? Een duidelijk beleid zorgt ervoor dat het ook een gezamenlijke zorg is om de afspraken na te leven.
• Samen
  Het is belangrijk dat je medewerkers als een blok achter de regels en mogelijke sancties staan. Bepaal daarom tijdens een kernvergadering welke standpunten medewerkers moeten aannemen bij bepaalde ‘over de schreef’-situaties. Achteraf houdt ieder kernlid zich aan de gezamenlijk gemaakte afspraken.
• Regels kunnen wijzigen
  Regels en de daaraan gekoppelde sancties moet je kunnen aanpassen als dat nodig is. Je kan ze bijvoorbeeld ieder jaar opnieuw bespreken en aanpassen aan de ervaringen van het voorbije jaar. Regels moeten uiteraard niet iedere maand wijzigen.

Grensovertreders de grenzen leren kennen

• Geef op tijd een signaal
  Een groepje nieuwe bezoekers zet zich aan de toog, drijft de spot te met de tapper en gedraagt zich luidruchtig. Zo'n groep kan je beter vlug een signaal geven. De boodschap dat zo’n gedrag niet geapprecieerd wordt, moet kort en duidelijk zijn.
• Keur het gedrag af, niet de persoon
  Iemand die een fout maakt, is geen fout. Je mag gedrag veroordelen, maar keur dan niet onmiddellijk het totaalplaatje van die persoon af.
• Spreek de persoon aan over het gedrag
  Neem de persoon in kwestie best even apart. Zeg duidelijk wat de persoon fout doet, wat jouw positie is en waarom je zo’n gedrag niet kan tolereren in de organisatie. Zorg dat die boodschap helder is.
• Leg uit waarom dit gedrag niet kan
  Weinig mensen zullen hun gedrag veranderen als ze geen uitleg krijgen over wat ze fout doen. Leg uit waarom je bepaalde grenzen stelt. Door een reden te geven, creëer je begrip en zullen mensen hun gedrag aanpassen.

Vraag waarom iemand zich 'misdraagt'

Hierop kunnen er verschillende antwoorden komen:

"Ik wist niet dat ik met dit gedrag over de schreef ging."
Nieuwe bezoekers zijn vaak niet op de hoogte van het binnenhuisreglement. Antwoord dan best op een open, geduldige en tolerante manier (met een knipoog). Zorg wel dat daarna duidelijk is waarom je het gedrag niet tolereert.

De duidelijkheid van de grens wordt in twijfel getrokken
De grens is vaak geen lijn, maar een grijze zone. Bijvoorbeeld, een aantal jongeren verlaat het jeugdhuis en gaat op een bankje in de buurt een joint roken. Moet je als kernlid dan ingrijpen? Hier zijn verschillende meningen mogelijk. Zeg in ieder geval aan de jongeren dat zo’n gedrag in de grijze zone zit tussen wat mag en wat niet mag en bespreek dit ook met je bestuur.

Iemand overschrijdt een grens om aandacht te trekken voor zijn problemen
Probeer niet in de huid van een therapeut te kruipen. Je kan wel proberen een zinvol gesprek te voeren. Ga samen op zoek naar wie je in de directe omgeving kan betrekken om de problemen aan te pakken. Het moet ook duidelijk zijn dat een verhaal het gedrag niet goedpraat. Geef aan dat je de signalen begrepen hebt en dat de persoon je in het vervolg mag aanspreken als hij behoefte heeft aan een gesprek.

Wacht de reactie af

Nadat je duidelijk de boodschap gegeven hebt dat iets niet kan, wacht je de reactie af. Meestal wordt snel duidelijk welke positie de jongere inneemt: ofwel gaat hij verder over de grens ofwel bindt hij in. Als hij niet van plan is de grens te respecteren, dan is het duidelijk dat hij een andere mening heeft en zal je moeten kijken hoe je dit aanpakt. Let er ook op dat je verbeterd of aangepast gedrag duidelijk waardeert!

Conflicten binnen je organisatie kan je voor zijn. Zorg bijvoorbeeld voor een duidelijk binnenhuisreglement en trek zo samen aan hetzelfde zeil. Denk ook eens na over de openheid en inrichting van je werking. Voorkomen is immers beter dan genezen.

Binnenhuisreglement

Zorg dat je bezoekers de afspraken kennen die gelden in het jeugdhuis. Die afspraken leg je best vast in een binnenhuisreglement.

In zo’n reglement zet je ook de strafmaatregelen bij de overtreding van bepaalde regels. Zo maak je iedereen verantwoordelijk voor de gevolgen van zijn (grensoverschrijdend) gedrag.

Inrichting en openheid

Zijn er voldoende kanalen waar jongeren terecht kunnen om problemen aan te kaarten of om kritiek te uiten? Wekt de inrichting van je locatie misschien agressie op? Vernielde voorwerpen niet herstellen, werkt bijvoorbeeld aanstekelijk op vandalen, omdat de drempel om te vernielen lager is. Of moet je iets aanpassen in je activiteitenaanbod?

Straffen, (hoe) moet dat?

1. Evenredig. Hoe lichter de overtreding is, hoe lichter de sanctie mag zijn.
2. Zinvol. De sanctie moet een effect hebben op het gedrag van de dader.
3. Onmiddellijk. Als je jongeren betrapt terwijl ze een joint staan te roken, kan je hen onmiddellijk straffen. Stel vooraf een aantal basissancties op, zo moet je niet telkens op de volgende kernvergadering wachten om een straf uit te spreken.
4. Consequent

• Geef je een straf, voer ze dan ook uit.
• Iedereen gelijk voor de wet. Je mag geen uitzonderingen maken voor vrienden of uit medelijden.
• Eenzelfde overtreding leidt tot dezelfde straf, tenzij er natuurlijk sprake is van hervallen.
• Controleerbaar.

Voor je team: Als iemand een straf krijgt, informeer dan alle betrokkenen. Als je iemand de toegang tot de organisatie weigert, moet iedereen daarvan op de hoogte zijn.

Voor de persoon zelf: Zet op papier wat de straf inhoudt en wat de gevolgen zijn als die niet wordt gerespecteerd en bezorg dit aan de persoon die je straft. Zo weten jullie beiden wat er verwacht wordt.

Kansen geven

• Recht op verdediging. Het is geen verplichting, maar het kan nuttig zijn. Je kunt dit doen als standaardprocedure bij bepaalde overtredingen, omdat je vindt dat de persoon recht op verdediging heeft. Het kan op vraag van de dader of het kan een procedure zijn die je hanteert als extraatje, als tussenstap naar mogelijk zwaardere sancties. Bijvoorbeeld: je zet iemand voor een maand buiten en houdt dan een evaluatiegesprek.
• Een misstap is menselijk. Iemand die over de schreef gaat, moet daarop aangesproken worden. Maar één misstap is menselijk. Maak een onderscheid tussen een eerste, een tweede of meerder overtredingen en laat je sanctie daar van afhangen. Als mensen opnieuw kansen krijgen zullen ze die ook benutten. Iemand de deur wijzen, doe je pas als hij het écht te bont maakt.

Alternatieve straffen

Alternatieve straffen zijn ervaringsgerichte straffen. Je laat de persoon ervaren wat zijn grensoverschrijdend gedrag heeft aangericht, wat de gevolgen ervan zijn en waarom het niet kan. Zulke maatregelen hebben vaak meer effect. Sta dus eens wat creatiever stil bij de sancties die je treft bij 'over-de-schreef'- situaties.

Bijvoorbeeld:

• Vandalen die een schatting maken van de schade en zelf opdraaien voor de kosten van de herstelling of helpen met herstellen.
• Het organiseren van een preventieactiviteit.
• Het interviewen van een slachtoffer.

Toegang weigeren

In sommige gevallen, is er geen andere mogelijkheid dan iemand voor een langere periode de toegang tot de organisatie te weigeren. Bijvoorbeeld wanneer jongeren doelbewust uit zijn op vernielen of ruzie.