Vandaag, 17 mei, is het IDAHOT (Internationale Dag tegen Holebifobie en Transfobie). Daarom laten we Kika Van Robays van Slam-T aan het woord, een thuis voor (beginnende) dichters en open mic-ers en een safe(r) space voor queer mensen. Kika schreef voor ons een inspirerend opiniestuk over het belang van zulke safe(r) spaces en legt uit hoe je zelf als jeugdorganisatie aan de slag kan gaan hierrond.
"IDAHOT is een dag om elkaar te herinneren aan al het geweld dat wordt gepleegd tegen queer mensen, en vooral om te zoeken naar nieuwe oplossingen. We leven nog altijd in tijden waarin lichamen worden gecontroleerd en niet iedereen toegang heeft tot gezondheidszorg. Zo is er het recente – en aloude – abortusdebat dat weer opflakkert in de Verenigde Staten. Velen protesteren tegen de afschaffing van de wet, maar de focus van het protest ligt op vrouwenrechten. Niet alleen vrouwen kunnen zwanger worden. Niet alleen vrouwen krijgen hun maandstonden. Het recht op reproductie is een mensenrecht.
Vaak heb ik het gevoel dat er geen ruimte is om te zoeken naar mijn gender. Er is gewoonweg te veel gaande. Maar dan kijk ik naar mijn kleine bubbel, of beter gezegd bubbels, thuis en ik weet – in mijn hart – dat ik het geluk heb een plaats te hebben waar ik mijn tijd kan nemen, even kan zitten en uitademen, en waar ik kan luisteren naar hoe ik me voel. Ik probeer dit soort plaatsen overal te creëren waar ik ga: mijn bubbels, safe(r) spaces, waar het oké is om te zijn en waar niemand schrik moet hebben voor hun veiligheid. Waar het mogelijk is om even bezig te zijn met intieme onderwerpen zoals zelfontdekking, of waar we verbinding kunnen maken met andere mensen of misschien zelfs poëzie!"
Vaak heb ik het gevoel dat er geen ruimte is om te zoeken naar mijn gender. Er is gewoonweg te veel gaande.
Slam-T
"In 2016 kwam Slam-T tot stand en al snel werd het een thuis voor veel (beginnende) dichters en first time open mic-ers. Maar het allerbelangrijkste: het werd een safe(r) space voor queer mensen van alle leeftijden. En dat is pure magie. Het heeft veel vallen en opstaan gekost, maar er is geen betere manier om te leren. We gaan voor 100% transparantie tegenover het publiek, we gebruiken trigger warnings (een waarschuwing op voorhand die aanduidt welke expliciete, mogelijk shockerende of kwetsende inhoud zal optreden), checken in bij de mensen en we creëren ruimte, een stille ruimte, een gemengde ruimte voor iedereen. Het is geen makkelijk werk, maar het is dankbaar werk.
Ik ben mij bewust van mijn ongelooflijk privilege. Als oudste kind van een middenklasse familie die de kans heeft om te genieten van zoveel mogelijk onderwijs, extra buitenschoolse activiteiten en ruimte om te reizen en organisaties te starten, ben ik iemand die kan genieten van wat de welvaartmaatschappij te bieden heeft. Het is net zo belangrijk dat de mensen die de ruimte hebben om hiermee van start te gaan, dat ook doen zodat anderen daar ook van kunnen genieten. Zodat mensen die in hun naaste omgeving geen plaats hebben om zich te uiten zoals ze zijn, ook de plaats krijgen die ze verdienen en waar iedereen recht op heeft."
Slam-T werd een safe(r) space voor queer mensen van alle leeftijden. En dat is pure magie.
Safe(r) spaces
"Nu, wat houdt een safe(r) space precies in? Een safe(r) space is een ruimte die fysiek, mentaal en spiritueel veilig is. Waar mensen tot rust kunnen komen en kunnen voelen wat die moeten voelen. Het helpt om vertrouwen op te bouwen tussen de aanwezigen. Ik gebruik het woord safe(r) omdat het niet mogelijk is om voor iedereen een even veilige ruimte te creëren. Sommigen hebben net nood aan het openlijk uitspreken van bepaalde gevoelens die voor anderen triggerend zijn. Daarom maken we ook gebruik van trigger warnings op voorhand.
Sommige critici beweren dat dit het recht op vrije meningsuiting beperkt en dat het een vorm van vertroeteling is. Ik ben ermee akkoord dat een kritische en open geest van belang is en het is inderdaad mogelijk om te ver te gaan in het concept van veiligheid. Verder ben ik ermee akkoord dat het ook belangrijk is om andere soorten ruimtes te hebben. Echter, veel mensen zijn dagelijks het richtpunt van agressie ten aanzien van hun identiteit. Safe(r) spaces kunnen ook echt een veilige plek vormen en zetten die mensen, wiens rechten hun elke dag ontnomen worden, op de eerste plaats. We mogen deze dus niet afschaffen."
Veel mensen zijn dagelijks het richtpunt van agressie ten aanzien van hun identiteit. Safe(r) spaces zetten die mensen op de eerste plaats.
Wat kan je als (jeugdwerk)organisatie doen?
"Wat kunnen andere organisaties hiervoor doen? Een eerste stap is om dit expliciet uit te spreken en ook de opvolging van een safe(r) space te onderhouden. Dit houdt in dat je rekening houdt met consent, toegankelijkheid (zowel fysiek zodat iedereen de ruimte kan betreden als mentaal zodat men zich welkom voelt) en diversiteit. Het is belangrijk dat je zeker en vast geen zaken tolereert zoals geweld, racisme, seksisme, transfobie, homofobie, fatphobia, seksueel grensoverschrijdend gedrag en discriminatie op vlak van leeftijd, beperking of handicap, geloof of levensovertuiging, gender en seksualiteit (zie het Safe(r) Space Manifest van Wouters). Deze lijst is slechts een optelling van enkele voorbeelden en kan veel verder doorlopen.
Veel jongeren bevinden zich op verschillende assen en voelen zich niet veilig genoeg om zichzelf te zijn. Als ze zich toch vrij durven uiten, komen velen dagelijks in aanraking met directe of goedbedoelde, onzichtbare, systematische agressie. Jeugdorganisaties kunnen een belangrijke rol spelen door extra veilige ruimtes te creëren. Het is belangrijk om safe(r) spaces te vieren op een dag als IDAHOT, waarop al het geweld tegen queer mensen extra wordt belicht. Om op deze dag mensen de ruimte te bieden waar ze kunnen genieten van veiligheid en comfort, is een eer. Dit mag veel verder uitgebreid worden dan slechts een kleine top van de ijsberg aan jeugdorganisaties."
Safe(r) spaces mogen veel verder uitgebreid worden dan slechts een kleine top van de ijsberg aan jeugdorganisaties.
