Onze adviezen voor sterker lokaal open jeugdwerkbeleid

• Wees eenvoudig en spaarzaam in je regelgevend werk. Maak geen bijkomende lokale regelgeving voor jeugdwerkingen. En wees niet strenger dan wat men vanuit hogere overheden vraagt. Wees duidelijk over de geldende regelgeving en wat je van initiatieven verwacht.
• Ga voor een subsidiereglement zonder te strenge verantwoordingseisen en cijfermateriaal. Zet in op kwaliteit in plaats van kwantiteit.

• Spring bedachtzaam om met verplichtingen van rechtspersonen. Verplicht initiatieven niet om een vzw-structuur op te starten als dat niet wenselijk is (soms is het meer werk dan dat het oplevert). Erken ook feitelijke verenigingen als een organisatievorm voor jongeren.

• Zorg dat jongeren zo vlot mogelijk aanvragen kunnen doen. Gebruik hiervoor werkbare digitale toepassingen.

• Schenk aandacht aan hoe je als lokale overheid met regels omgaat. Zorg dat deze in verhouding zijn met de evenementen die worden georganiseerd.
• Ga voor een geïntegreerd evenementenbeleid. Centraliseer toelatingen en bijkomende regelgeving voor organisatoren in een evenementenloket.
• Zorg voor een positief evenementenklimaat waar jongeren laagdrempelig ondersteund worden bij het organiseren van een muziekevenementen.

• Waarborg zakelijke kennis. Geef de jeugdambtenaar ruimte om jeugdverenigingen ook te ondersteunen in zakelijke thema’s en administratie.

De jeugdwerkinfrastructuur in Vlaanderen is decennialang te weinig verzorgd. Het gevolg: veel gebouwen zijn in slechte staat, lekken energie en kosten daardoor veel geld. Nochtans is goede infrastructuur een basisvoorwaarde voor goed draaiend open jeugdwerk.

• Werk een masterplan infrastructuur uit, over legislaturen heen. Baseer dat plan op een grondige analyse van je gemeente of stad op vlak van jeugdwerkinfrastructuur. Start met het in kaart brengen van de staat van de gebouwen van open jeugdwerkinitiatieven in je gemeente.
• Schrijf voldoende investeringsbudgetten in het meerjarenplan om zelf te investeren in gebouwen en renovaties of om verenigingen degelijk te subsidiëren om het zelf te kunnen doen. Nu investeren om later minder te betalen.
• Maak middelen vrij om jeugdwerk financieel te ondersteunen in infrastructuurkwesties: werk aan een simpel en laagdrempelig reglement om verbouwingen te stimuleren en financieren. Hou de kosten van huisvesting voor jeugdwerk zo laag mogelijk en wees billijk in je eisen.

Het tekort aan investeringen in jeugdwerkinfrastructuur leidt tot problemen met bestaande gebouwen en een algemeen gebrek daaraan. In zowel steden als kleinere gemeenten ontbreken vaak geschikte locaties voor jeugdwerkingen.

• Breng de noden van jongeren in kaart. Formuleer daarna samen met hen jullie dromen en oplossingen in een meerjarenplan infrastructuur voor jouw gemeente.
• Zorg dat je voldoende eigen gebouwen hebt waarin open jeugdwerkinitiatieven kunnen huizen. Kijk dan pas, in samenspraak met de jongeren, of gedeeld gebruik, tijdelijk gebruik of eenmalig gebruik mogelijk is.

Werken aan je infrastructuur is niet eenvoudig: naast een hele som geld, heb je ook heel gedetailleerde kennis nodig. De regels, procedures, verplichtingen en bouwvoorschriften zijn amper nog helder in kaart te brengen, laat staan dat ze op elkaar afgestemd zijn. De kennis en kunde rond verbouwen is moeilijk te vinden en versnipperd over allerlei instanties en diensten.

• Maak tijd vrij om jeugdwerk inhoudelijk te ondersteunen in infrastructuurkwesties. Wees een gids in de wirwar aan reglementen. Leg daarbij de verbinding met de betrokken diensten binnen de gemeente of stad.
• Wees als jeugdambtenaar een verbinder tussen de werking en andere diensten zoals de milieu- en infrastructuurdienst.
• Betrek jongeren in beslissingen rond infrastructuur en ruimte. Zowel de huidige gebruikers van infrastructuur, als de toekomstige gebruikers. Doe dat bij zowel het huidige als bij het toekomstige infrastructuurbeleid.

Alles is duurder geworden. Toch zijn de subsidies voor open jeugdwerk vaak laag. Meestal zelfs te laag om de (verhoogde) vaste kosten te dekken.

• Neem in je subsidiereglement de grootste vaste kosten (deels) weg. Verlicht zo de financiële druk om jongeren meer ruimte te geven om met de essentie bezig te zijn: open jeugdwerk voor en door jongeren.
• Laat de subsidies ook de spilindex volgen en meestijgen met de duurte van het leven (net als bijna alles in Vlaanderen). Een vast bedrag in jaar X, heeft niet dezelfde waarde als dat bedrag in jaar Y.

Jongeren nemen graag initiatief, maar werken niet op dezelfde manier als (lokale) overheden. Overheden bouwen graag veiligheid in door procedures en voorwaardes voorop te stellen. Die extra hordes nemen de jongeren de wind uit de zeilen. Bovendien kosten ze meestal ook veel geld. Kort gezegd: willen we sneller en beter de praktijk ondersteunen, dan moeten reglementen en beleidsinstrumenten dringend een update krijgen. Alleen zo kunnen ook nieuwe, jonge initiatieven eerlijke toegang krijgen tot ondersteuning, subsidies en infrastructuur.

• Pas het subsidiereglement aan en update je erkenning zodat je ook andere initiatieven kan ondersteunen.
• Ga actief op zoek naar nieuwe initiatieven en help hen in de opstart. De tijd en moeite die je hierin investeert, krijg je gegarandeerd terug in hun resultaten.

Open jeugdwerk laat zich niet zo gemakkelijk in een vakje plaatsen. Jonge sociale ondernemers die zelf iets uit de grond stampen zijn niet bezig met welk beleidsdomein het hunne is. Maar eens ze ondersteuning willen krijgen, moet er gekozen worden voor het ene of andere, of moeten ze verschillende potjes aanspreken om hun verhaal zakelijk rond te krijgen. Stel je voor dat we die vakjes zouden loslaten en wat meer zouden samenwerken.

• Stem af over verschillende subsidiemogelijkheden over beleidsdomeinen heen. Wij schreven een informatieartikel over hoe je daaraan kan beginnen.

Het positieve effect dat open jeugdwerk heeft op het mentaal welzijn van jongeren wordt nog te weinig gezien en gewaardeerd. Nochtans geven jongeren aan zich goed te voelen op die plekken.

• Benoem en erken het positieve, preventieve effect van open jeugdwerk op het mentaal welzijn van jongeren.
• Houd ook in moeilijke situaties rekening met het belang ervan en verbind initiatieven met ondersteunende diensten waar dit zinvol is.

Vrijwilligers en beroepskrachten in open jeugdwerkinitiatieven zijn geen hulpverleners of welzijnswerkers: ze zijn daar niet voor opgeleid, of bevoegd voor. Toch krijgen zij als vertrouwensfiguren veel vragen.

• Zorg voor een heldere sociale kaart zodat vrijwilligers en jeugdwerkers warm kunnen doorverwijzen wanneer ze zelf niet machtig zijn om oplossingen te bieden.
• Breng jeugdwerkorganisaties en welzijnspartners met elkaar samen. Zorg voor een win-winsituatie: beiden kunnen van elkaar leren en naar elkaar doorverwijzen.

• Bestendig goed draaiende projecten rond mentaal welzijn. Neem de subsidiëring zelf over, wanneer de bovenlokale middelen worden stopgezet.