De schepen stelt scherp: Brugge

Brugge is de hoofdstad van provincie West-Vlaanderen en telt ruim 118.000 inwoners. De stad staat vooral bekend voor het historisch centrum, maar herbergt buiten die publiekstrekker ook nog een heel aantal andere troeven.

Schepen Mathijs Goderis: “Onze stad kent meer dan 130 erkende jeugdwerkinitiatieven. Dat gaat zeer breed, van jeugdbewegingen tot onder andere creatieve ateliers, jeugdmuziekgroepen en toneelgroepen. Er is zelfs een groep jongeren die zich op de ruimtevaart focust.

Er zijn ook twee goed draaiende jeugdhuizen in Brugge: Jeugdhuis Thope en Jeugdhuis Comma. Dankzij ons sterke subsidiereglement voorziet de stad in 75% van het loon van de medewerker in die jeugdhuizen. Jeugdhuis Comma heeft daarnaast nog twee extra personeelsleden in dienst dankzij bovenlokale middelen van Vlaanderen.

Ook zeker het vermelden waard, is ons jeugdcultuurhuis Het Entrepot, waar je terecht kan om je artistiek uit te leven, om concerten en evenementen mee te pikken, of er zelf te organiseren natuurlijk. Met Het Lab, De Tank en Villa Bota zit Het Entrepot zowel op de site bij de haven als in de binnenstad met allerlei initiatieven.”

Formaat: "Ja, dat gaat wel echt breed."

Schepen Goderis: “Ja dat klopt! Er zijn enorm veel initiatieven in onze stad voor kinderen en jongeren. Ook qua welzijn is er een sterk uitgebouwd aanbod. We proberen dat via de stad ook samen te brengen in een sterk netwerk ‘Brugge voor jongeren”. Hier brengen we alle organisaties en beroepskrachten samen die werken met jongeren in een kwetsbare positie. Dat gaat onder andere over buurtpreventiewerkers, buurtsport, ’t Salon (een laagdrempelig inloophuis), CLB, outreachers, …

Het doel is dat de organisaties en mensen elkaar leren kennen en zo sneller elkaar kunnen bellen of naar elkaar doorverwijzen bij vraagstukken én dat we kunnen benadrukken dat outreachend werken met jongeren verder kan gaan dan je eigen organisatie. Als we allemaal op ons eiland gaan werken, vallen jongeren met noden soms tussen de mazen van het net omdat ze niet in dit of dat vakje passen.”

Formaat: "Dat is dan meteen ook wel een uitdaging als stadsbestuur, om zo’n breed netwerk overzichtelijk te houden en daar beleid rond te schrijven en uit te rollen."

Schepen Goderis: “Ja dat klopt wel. Het is een enorme troef voor ons als stad om zo breed te kunnen werken en die bewuste netwerkstrategie zo uit te bouwen. De grote valkuil in zo’n groot aanbod, is dat alles versnipperd geraakt en onduidelijk wordt voor onze jonge burgers. Ze moeten er nog altijd aan uit kunnen waar ze terecht kunnen.

Tijdens de coronacrisis hebben we de vruchten van die netwerkinspanningen kunnen plukken. Er ontstonden allerlei initiatieven om tijdens de lockdown alsnog zinvol te kunnen werken. Al snel werd er onderling besloten om die gezamenlijk naar buiten te brengen onder de noemer #Samen8000.

Vanuit onze diensten werden er veel inspanningen geleverd om dit gebundelde aanbod sterk en gestroomlijnd naar buiten te brengen. Op die manier bereikten alle organisaties elkaars netwerk, waardoor het bereik multipliceerde en jongeren sneller en beter geholpen konden worden door bijvoorbeeld het JAC.”

Formaat: "Hoe ging dat dan praktisch in zijn werk?"

Schepen Goderis: “Heel vaak ontstonden dingen heel spontaan, vanuit de sterkte van de organisaties in het veld. Zo ging onze jongerenradio Villa Bota al snel shows maken rond het thema mentaal welzijn waarbij jongeren konden inbellen, startte Jeugdhuis Comma een podcast/videoprogramma en kon je op de Discord van ’t Salon terecht voor een babbel. Maar ja, je moet het wel nog allemaal tot bij die jongeren krijgen ook. Onze diensten probeerden vooral te bundelen wat van onderuit ontstaat en zo inzicht te geven aan jonge Bruggelingen.

Ik ben wel blij met die aanpak, achteraf gezien. Het zorgde ervoor dat jongeren snel hun weg vonden, en dat organisaties hun achterban konden uitbreiden met nieuwe jongeren, die via ons label #Samen8000 en de website https://www.jongvolk.be/ bij al die initiatieven terecht kwamen.”

Schepen Goderis: “Tegelijkertijd was het in de coronaperiode met harde lockdowns toch ook vaak zoeken, zuchten en ploeteren voor onze jeugdverenigingen. Naast dat bundelen van initiatieven, was de grootste zorg van ons stadsbestuur om iedereen (financieel) gezond door deze ongeziene crisis te krijgen.”

Formaat: "Godzijdank was er dat noodfonds vanuit Vlaanderen!"

Schepen Goderis: “We zijn daar in Brugge meteen mee aan de slag gegaan, om dat samen met onze eigen budgetten om te zetten naar een gedifferentieerde manier om organisaties te ondersteunen.

Het idee was dat we voor de kleinere verenigingen die vaak puur met vrijwilligers werken, een snelle en vrij geautomatiseerde manier van ondersteunen zouden voorzien. Daarnaast konden de ‘groteren’ een inhoudelijk dossier indienen waarin ze hun grootste lopende kosten of de kosten van bijvoorbeeld nieuwe initiatieven konden doorgeven en hier ondersteuning voor aanvragen.

Voor de jeugdhuizen ging het bijvoorbeeld over de 25% van personeelskosten die niet door subsidies gedekt worden. Normaal gezien worden die gedekt door verhuur van de zaal of consumpties te verkopen, maar dat ging tijdens de lockdown niet. Zulke kosten konden zij dan in een dossier doorgeven. Op die manier hebben we iedereen bij wijze van spreken door de crisis kunnen sleuren.”

Formaat: "Hoe kijkt u achteraf terug op die aanpak tijdens de crisis? Bent u tevreden over de aanpak en resultaten?"

Schepen Goderis: “Goh ja, natuurlijk ben ik blij dat iedereen er heelhuids is door geraakt, maar ik heb als schepen erg weinig beleid kunnen voeren. We hebben er toen echt voor gekozen om te redden wat er was. Achteraf gezien vraag ik me af of we niet meer hadden kunnen doen. Echt samen rond de tafel gaan zitten en bespreken wat er wel nog mogelijk was tijdens de crisis, en daar ook de middelen tegenover zetten.

Wie weet hadden we op die manier de creatieve initiatieven die we tijdens de crisis zagen oppoppen nog wat meer wind in de zeilen kunnen geven. Maar ja, achteraf is het natuurlijk makkelijk spreken.”

Formaat: "Het moest ook vaak erg snel gaan."

Schepen Goderis: “Absoluut. Toen die middelen daar plots waren, moesten ze voor velen ook snel verdeeld worden om wat wonden te dichten. We hebben toen een reglement opgesteld dat alle doelen heeft gehaald, maar echt tijd om eens rustig stil te staan en na te denken over de meest doelgerichte manier van werken, was er niet echt. Dat was ook in een periode waarin er wat verloop was op de jeugddienst en er posities tijdelijk vacant waren. Je kan dus wel spreken van slechte timing.”

Toch was er in die periode ook tijd voor reflectie op andere vlakken. We hebben wel kunnen aanscherpen waar we als stad met ons jeugdbeleid naartoe willen. Er hebben toen ook wel wat zaken kiem geschoten die nu beginnen te groeien.”

Formaat: "En nu? Wat volgt er voor het Brugse jeugdbeleid?"

Schepen Goderis: “Nu kunnen we eindelijk ons beleidsprogramma beginnen uitvoeren. We hebben twee jaar achterstand opgelopen. Als nieuwe schepen was dit een zeer frustrerende periode.

Ik meen het echt, schepen van Jeugd zijn is het schoonste mandaat dat er is: je bent met beleid bezig, én met heel concrete wensen en noden van jongeren. Je ziet ook snel de effecten van je beleid. Het was echt heel lastig om de volle uitvoering van dat mandaat niet te kunnen doen en die concrete nabijheid als schepen on hold te moeten zetten.”

Schepen Goderis: “Ik vergelijk dat al eens met een loopwedstrijd. We schoten uit de startblokken, klaar om snelheid te maken en bij te benen met de andere beleidsmakers die vaak al meer kilometers op de teller hebben. Op een gegeven moment wordt die wedstrijd stilgelegd en moet je een kwartier stilstaan. Na een tijd wordt het bijna onmogelijk om die achterstand nog in te halen.

Er zijn heel wat plannen die noodgedwongen twee jaar in de pijplijn zijn blijven zitten en dus veel vertraging hebben opgelopen. Maar goed, vanaf nu is het full speed vooruit!”

Formaat: "Zie je in het veld ook op langere termijn gevolgen van de crisis waarmee je rekening moet houden?"

Schepen Goderis: “Ik vind dat op dit moment nog moeilijk om in te schatten. We horen wel van verenigingen dat er tijdens de coronacrisis veel jongeren zijn afgehaakt. Vaak was dat op het moment dat er nog maar één hobby toegelaten was en jongeren moesten kiezen. Die federale beleidsbeslissing heeft onbedoeld wel een knauw gegeven aan het jeugdwerk. Vaak kozen jongeren voor de hobby waar minder beperking op van toepassing was, of de hobby die het meeste kost. Jeugdwerk was hier vaak de dupe van. Achteraf is het natuurlijk makkelijk om kritiek te geven, maar toch: het heeft zijn effect gehad. Ook onbedoeld. Het mentaal welzijn van jongeren lijkt nu ook een thema dat niet snel zal verdwijnen.”

Formaat: "We merken in ons onderzoek 'Waar waren we gebleven? Open jeugdwerk en corona' ook op dat dit thema hoog op de agenda staat."

Schepen Goderis: “De wonde was er al, maar corona heeft hier precies alleen maar meer zout in gestrooid. We zijn echt zoekende hoe we daar het best mee omgaan in ons jeugdbeleid.

Het positieve is natuurlijk dat het taboe rond spreken over je welzijn wat verkleind is. Het is ook duidelijker geworden dat onder vrienden zijn en een zinvolle vrijetijdsbesteding voor iedereen meer dan ooit van belang zijn. Toch zal er meer nodig zijn dan enkel dat bewustzijn.”