Samen Sterk: Hoe open jeugdwerk en OverKop elkaar kunnen versterken

Je voelt het onmiddellijk wanneer je het jongerencentrum binnenstapt: hier is het te doen! Je ziet links het jeugdhuis en je kan doorsteken naar de eventkelder. Een verdieping hoger vind je de vergaderzalen, het repetitiekot en de JAC gespreksruimtes. 

“Helemaal vanboven op zolder zit OverKop,” vertelt medewerker Daan Swinnen. “In het weekend gebruikt de Kunstacademie ook nog deze ruimte, en als er beneden optredens zijn, gebruiken de artiesten deze plek als backstage. Dus ja, hier gebeurt wel veel (lacht)”. “Het is een werk van veel overleg en contact om al die programma’s op elkaar af te stemmen, want iedereen doet hier zijn ding, dus samenwerking is wel echt belangrijk.” 

Formaat: Hoe pakken jullie dat in de praktijk aan? 

Daan: “Hier in huis is dat door te vergaderen en te praten over wat we doen en plannen. Elke week overlegt de OverKop-werking met onze partners in huis: het JAC, de jeugddienst en Arktos. Het is onder andere door de collega Dries van Arktos dat we veel signalen van op de pleintjes en deelgemeentes opvangen, want hij werkt vindplaatsgericht in de hele gemeente.” 

Koen: “En sinds kort ook hier in huis twee keer per week met een tienerwerking voor jongeren die nog net te jong zijn om naar het jeugdhuis of OverKop te gaan (tussen 12 en 16 jaar).”

Daan: “Ja klopt. Die werking loopt goed en is wel echt een samenwerking, doordat we soms samen een programma opbouwen rond bijvoorbeeld weerbaarheid of werken aan veerkracht. In die zin komt Imani van het JAC hier wel vaak lunchen of een activiteit doen, om zo de link tussen OverKop en het JAC sterk te houden, en vooral om jongeren te laten kennismaken met het JAC en de mensen die er werken.”

Formaat: Hoe zorg je dat die samenwerking niet alleen fysiek, maar ook inhoudelijk gebeurt?”

Daan: “Met het jeugdhuis is de samenwerking meestal heel praktisch: onze bar wordt door hen bevoorraad, we gebruiken de repetitieruimte allebei, soms doen we een activiteit in de ruimte van het jeugdhuis… Inhoudelijk werken we niet super vaak samen.” 

Koen: “Toen we met ons OverKop-netwerk besloten om rond psycho-educatie te werken, hebben we daar wel een inhoudelijke link gelegd.”

“Psycho-educatie houdt in dat we proberen onze manier van werken rond jongerenwelzijn vanuit OverKop te verspreiden naar het brede jeugdwerk in ons werkingsgebied. Het komt er eigenlijk op neer dat we bruggen bouwen tussen onze werking en de andere jeugdwerkingen in de omgeving. En dat we hen proberen te helpen bij welzijnsvragen.”

Daan: “We zijn begonnen met dat werk een klein jaar geleden, door scherp te krijgen welke vragen er leven. We hebben toen in elke gemeente gekeken welke jeugdwerkingen bestonden en contact opgenomen. Sommigen hoorden we in een gesprek, anderen gaven input via mail. We vroegen om een contactpersoon op te geven voor het verder vervolg.”

Koen: “Met wisselend succes (lacht)”

Daan: “Ja, da’s wel waar. Soms was het trekken en sleuren, of via de gemeente aan een nummer of e-mailadres geraken. Het leerde ons een paar dingen.”

Formaat: zoals? 

Daan: “Dat er niet altijd vragen leven in een jeugdwerking, en dat we die niet moeten ‘opdringen’. Soms is het genoeg dat ze weten dat ze een vraag kunnen stellen. Daarom maakten we posters met een QR-code. Via die code komen ze op een online formulier waar je een vraag kan stellen. Wij beantwoorden die binnen de week. Zo zijn ze ook geholpen.”

Koen: “We leerden dat samenwerking begint bij gekend zijn. De beste manier om dat te bereiken is persoonlijk contact, en een gezicht bij de werking. Daarom de vraag naar een contactpersoon. Zo proberen we echt lijntjes te leggen tussen de werking hier en de werking van de verschillende jeugdorganisaties in de regio.”

Formaat: Hoe zorg je dat samenwerking niet als een verplichting aanvoelt?

Daan: “Blijven aanklampen. Niet één keer contact, maar regelmatig aanwezig zijn op jeugdraad of overleg.”

“De grootste valkuil? Denken dat één contactmoment genoeg is. Als je niet blijft aanklampen, verwatert het snel.” – Koen Derickx , coördinator Arktos Limburg 

Daan: “Op basis van de overlegmomenten met de contactpersonen, de meest gestelde vragen en de antwoorden uit onze bevraging, maakten we een paar trainingen. Het zijn sessies van zo’n anderhalf tot twee uur rond thema’s als pesten, verontrustende signalen en groepsdynamica. We merken dat jeugdbewegingen vooral interesse hebben in die modules.”

Koen knikt instemmend: “We passen op dat we niet te veel focussen op zware hulpverlening. Elke vraag is goed. Het hoeft niet altijd om ‘de zware gevallen’ te gaan. Soms is het ook gewoon voldoende om jongeren te leren hoe ze samen dingen kunnen oplossen.”

Doorheen het gesprek wordt de term ‘netwerk’ vaak gebruikt. Hoe doel is dan ook om een warm netwerk te vormen rond jongeren. Om er zo voor hen te zijn als ze met vragen rond welzijn zitten, maar ook als dat niet het geval is. 

Koen: “Zo’n netwerk vormen, is echt samen werken. Ik zeg de woorden bewust apart, omdat samenwerking ook echt werken is. Dat gebeurt niet zomaar vanzelf, maar vraagt echt tijd en inzet van iedere partner.”

Daan: “Dat zien we hier elke dag in de praktijk, in het jongerencentrum én in onze samenwerking met de jeugdbewegingen in de regio.” 

Na mijn bezoek, in de auto op weg naar huis, begon ik het te begrijpen: om er echt te zijn wanneer jongeren met vragen rond hun welzijn zitten, moeten we allemaal ‘samen werken’. Dat die samenwerking niet vanzelf verloopt, is eigenlijk een goede zaak. 

Het hoort bij jeugdwerk dat we vooral doen, daaruit leren en met kleine stappen dichter bij een samenwerking komen. Zoals Daan het mooi verwoordde: ‘Elke vraag is goed. Het eerste contact is bepalend.’